De halogeenlamp

Halogeenlampen worden meer en meer gebruikt in residentiële toepassingen.

Ze zijn onderverdeeld in:

spots (230 of 12 V) zijn erg populair dankzij hun beperkte grootte en het gemak waarmee ze kunnen ingewerkt worden.
De capsulevorm wordt steeds meer gebruikt, door hun beperkte grootte zijn ze zeer flexibel om te plaatsen.
Met een extra glasballon als tweede omhulsel hebben halogenen ook het uitzicht van de klassieke gloeilamp gekregen. Deze lamp wordt vaak “eco-halogeenlamp” genoemd.
De mini-buis met twee voeten die beschikbaar is in hogere vermogenklasses, wordt typisch gebruikt in buitenspots en in staande lampen voor indirecte binnenverlichting.

Werkingsprincipe

Het werkingsprincipe van een halogeenlamp is nagenoeg identiek aan dat van een klassieke gloeilamp. Het belangrijkste verschil is de toevoeging van een gas (een Halogeen) in de lampbol.
Dit gas zorgt ervoor dat het wolfraam van de gloeidraad (dat verdampt door de warmte) terug neerslaat op de gloeidraad. Daardoor wordt de levensduur langer en wordt de ballon minder snel zwart, waardoor ook de lichtopbrengst minder snel verlaagt. Kleinere afmetingen zijn daardoor mogelijk, wat gecombineerd met het gebruik van kwartsglas leidt tot de mogelijkheid om duurdere vulgassen (bijvoorbeeld: Xenon) te gebruiken, op hoge druk. Dit gaat de verdamping van de gloeidraad tegen, waardoor hogere temperaturen en lichtrendementen kunnen worden gehaald. De laatste jaren zijn ook halogeenlampen met infrarode bekleding (IRC - infra-red coating) op de markt verschenen. Deze lampen hebben een bekleding die de infrarode straling terug naar de gloeidraad stuurt en deze mee opwarmt, zodat er minder energie wordt verbruikt om de draad op te warmen. Het rendement is daardoor gevoelig hoger dan dat van een klassieke gloeilamp (20 à 50%).

Beschikbare vermogens en lichtstroom

De beschikbare vermogens variëren van 5 W tot 2000 W (mini-buis), met een lichtstroom tot meer dan 40.000 lm.

Lichtrendement en energieklasse

Het rendement van halogeenlampen is beter dan dat van klassieke gloeilampen, hoewel ook hier het grootste deel van de energie verloren gaat in warmte (infrarode straling). Het rendement varieert van 10 tot 12 lm/W voor een standaard halogeen tot 28 lm/W voor lampen met infrarode bekleding. De energieklasse varieert van B tot G.

Kleurtemperatuur en kleurweergave-index

De kleurtemperatuur van halogeenlampen ligt tussen 2770 en 4700 K. De kleurweergave is uitstekend (Ra= 100).

Levensduur

De levensduur van een halogeenlamp ligt typisch tussen 1000 en 5000 uur. Algemeen hebben lampen op zeer lage spanning een langere levensduur dan de equivalente lampen op 230 V.

Recyclage

Er bestaat in België geen specifieke recyclageweg voor gloeilampen. Gloeilampen bevatten metaal en mogen daarom niet samen met glas worden gerecycleerd. Ze worden beschouwd als gewoon huishoudelijk afval.

Voor- en nadelen

Net als de klassieke gloeilampen, hebben halogeenlampen een hoge kleurweergave-index en kunnen ze gemakkelijk worden gedimd. De capsuletoepassing laat ook toe ze te gebruiken wanneer kleinere afmetingen noodzakelijk zijn. Halogeenspots worden ook geapprecieerd voor het directionele aspect, waarmee bepaalde zaken of plaatsen kunnen geaccentueerd worden. Zoals alle gloeilampen, halen ook halogeenlampen echter een laag rendement en hebben ze, uitzonderingen niet te na gelaten, een korte levensduur.